«Ρομποτική» Εφιάλτης ή Αγαθοποιός Δύναμη;

Φθάσαμε στην «ρομποτική»; Πώς αυτή λειτουργεί; Ο κόσμος της εργασίας πρέπει να ανησυχεί;

H «Ρομποτική» της παραγωγικής διαδικασίας, είναι «Εφιάλτης ή Αγαθοποίος Δύναμη»;

Ακολουθεί το άρθρο του κυρίου Χριστοδούλου, ο οποίος εισαγωγικώς διερωτάται: Μπορεί, λόγω των αναμενόμενων μεταβολών από την ταχεία διάδοση της τεχνητής Νοημοσύνης και την επέκταση της Ρομποτικής, να ξαναέλθει στην ζωή ένα «ΛΟΥΔΙΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ»;

«Αλλά τι ήταν το ΛΟΥΔΙΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ»;

Με αφορμή την πρόσφατη παραλαβή βαγονιών, που θα χρησιμοποιηθούν στο μετρό της Θεσσαλονίκης και την πληροφορία ότι τα βαγόνια αυτά θα κινούνται ρομποτικώς, χωρίς, δηλαδή, μηχανοδηγό, ο Δημήτριος Ι.Χριστοδούλου, πρώην Διευθυντής Οργανισμού της Επιτροπής Εμπορίου και Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UNCTAD),  περιγράφει κατωτέρω, πως φθάσαμε στην «ρομποτική», πώς αυτή λειτουργεί και εάν ο κόσμος της εργασίας πρέπει να ανησυχεί. 

Με απλά λόγια, η «Ρομποτική» της παραγωγικής διαδικασίας, είναι «Εφιάλτης ή Αγαθοποίος Δύναμη»;

Ακολουθεί το άρθρο του κυρίου Χριστοδούλου, ο οποίος εισαγωγικώς διερωτάται: Μπορεί, λόγω των αναμενόμενων μεταβολών από την ταχεία διάδοση της τεχνητής Νοημοσύνης και την επέκταση της Ρομποτικής, να ξαναέλθει στην ζωή ένα «ΛΟΥΔΙΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ»;

«Αλλά τι ήταν το ΛΟΥΔΙΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ»;

Στο ερώτημα αυτό, που ο ίδιος στην επικεφαλίδα του άρθρου του θέτει, απαντά:

Δ.Ι. Χριστοδούλου
Πρώην Διευθυντής Οργανισμού
της Επιτροπής Εμπορίου και Ανάπτυξης
του ΟΗΕ ( UNCTAD)

1. ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

 «Οι Λουδίτες ήταν μια ομάδα εργαζομένων στην υφαντουργία –κυρίως από τις αγγλικές κομητείες Νότινγχαμσαϊρ, Γιόρκσαϊρ και Λάνκασαϊρ– που ανησυχούσαν για τις συνέπειες της Βιομηχανικής Επανάστασης. Με την εισαγωγή νέων κλωστικών  μηχανών σε εργοστάσια, φοβήθηκαν ότι το επάγγελμά τους θα υπέφερε από μείωση μισθών και ανεργία. Η οργή ενάντια στις μηχανές ξέσπασε το 1811 στο Νότινγχαμσαϊρ, όταν μια ομάδα εξαγριωμένων εργατών εξέδωσε τελεσίγραφο προς τους προϊσταμένους τους: «Πάρτε τις μηχανές, ειδάλλως…» Τα αφεντικά αντέδρασαν στην πρόκληση κι έτσι άρχισε η καταστροφή κλωστικών μηχανών με βαριοπούλες κατά τη διάρκεια νυχτερινών επιδρομών. Μόλις χάραζε, τα αφεντικά έμπαιναν στα εργοστάσιά τους και αντίκρυζαν εικόνες διάλυσης και τις πανάκριβες μηχανές τους κατεστραμμένες. Αυτό συνεχίστηκε κατά διαστήματα για δύο χρόνια με την καταστροφή χιλιάδων μηχανών και τον θάνατο του εργοστασιάρχη Ουίλιαμ Χόρσφολ. Τελικά, ο οργανωμένος Λουδισμός έφτασε στο τέλος του λόγω των βίαιων αντιδράσεων των βιομηχάνων και της Κυβέρνησης. Μπορεί το κίνημα να είχε προκαλέσει τρόμο στους ισχυρούς, αλλά το 1813 είχε πλέον διαλυθεί. 

Γιατί συνέβη; 

Με την εξέγερση αυτή, η Αγγλία πλησίασε εγγύτερα σε μια γενικευμένη επανάσταση όσο ποτέ στην ιστορία της. Η Κυβέρνηση απάντησε στην αναταραχή στέλνοντας ορδές κατασκόπων στον βορρά, αλλά χάρη στη συστηματική και επιφυλακτική προσέγγιση των Λουδιτών, πολλοί διέφυγαν τη σύλληψη. Όταν ψηφίστηκε ένας νόμος που τιμωρούσε την καταστροφή των μηχανών με θανατική ποινή, τα ξεσπάσματα της βίας μειώθηκαν, καθώς πολλοί από τους δράστες εκτελέστηκαν. Οι τελευταίοι σπασμοί της εξέγερσης των Λουδιτών σταμάτησαν το 1817 και έγινε σαφές, ότι επρόκειτο κυρίως για μια τοπική δράση δυσαρεστημένων εργατών, παρά για ένα πανεθνικό πολιτικό κίνημα. Εντούτοις, η Κυβέρνηση κλονίστηκε και αντέδρασε ψηφίζοντας έναν νέο νόμο, που επέτρεπε στους βιομηχάνους να εφαρμόζουν κατά βούληση τις νέες τεχνολογίες στα εργοστάσιά τους. Η αμείλικτη πρόοδος της Βιομηχανικής Επανάστασης συνεχίστηκε, αλλά οι Λουδίτες είχαν αφήσει το στίγμα τους και οι πράξεις τους σίγουρα επηρέασαν τον Χαρτισμό κατά τη δεκαετία του 1830. Η φωνή της εργατικής τάξης δυνάμωνε. (απόσπασμα άρθρου στο περιοδικό All About History, Οκτώβριος 2019)

Η αντιπαλότητα κάποιων ( πολλών) εργαζομένων με την μηχανή και γενικότερα με την εκμηχάνιση και την αλλαγή των παραγωγικών διαδικασιών,  είναι μια πολύ παλιά υπόθεση , ίσως να είναι μια αρχαία υπόθεση .

Θυμάμαι ότι , στην εποχή που πήγαινα στο Γυμνάσιο , το βιβλίο της Εισαγωγής στην Λατινική Γλώσσα,  του Γ. Ζούκη , περιελάμβανε και τον μύθο της αντιπαλότητας του στομαχιού με τα άλλα μέλη του ανθρώπινου σώματος . Με δύο λόγια , από αυτόν τον μύθο έχουμε:

• Το στομάχι ήταν δυσαρεστημένο με την αμοιβή που είχε σε σχέση με τον ρόλο που έπαιζε . Αυτό τροφοδοτούσε όλα τα μέλη του σώματος με την επεξεργασμένη τροφή , που ήταν η αναγκαία  γι’ αυτά  πηγή ενέργειας και θρεπτικών ουσιών .
• Τα διάφορα μέλη του σώματος , είχαν μία σειρά από απολαύσεις από τις οποίες ήταν αποκλεισμένο το στομάχι. Τα μάτια έβλεπαν τα χρώματα , τα αυτιά άκουγαν το κελάηδημα των πουλιών , το κορμί θερμαινόταν από τον ήλιο ή  ευχαριστιόταν από το φύσημα της αύρας επάνω του, κλπ. . Τίποτα από όλα αυτά δεν απολάμβανε το στομάχι , που ήταν και ο τροφοδότης των πάντων .
• Αποφάσισε λοιπόν το στομάχι,  να κηρύξει απεργία  και να σταματήσει να τροφοδοτεί  το κάθε όργανο του σώματος .
• Αποτέλεσμά της απεργίας ήταν  η απίσχναση στην αρχή,  μέχρι και την συνολική κατάρρευση στο τέλος , όλου του ζωϊκού Οργανισμού και η καταστροφή όλων των επί μέρους οργάνων  του σώματος .
• Το πρώτο θύμα, όμως,  της νέας κατάστασης , ήταν αυτό το ίδιο το στομάχι . Από την υπολειτουργία του νωτιαίου μυελού , που νευρώνει τις αυτομάτου χαρακτήρα  δράσεις όλων των οργάνων του σώματος , και από την μη καλή λειτουργία του εγκεφάλου , που νευρώνει τις βουλησιακές λειτουργίες , από τα πρώτα που αχρηστεύονται είναι αυτό το ίδιο το στομάχι .
• Το επιμύθιον είναι: Μόνο η αρμονική λειτουργία όλων των οργάνων του σώματος και η αγαστή συνεργασία μεταξύ τους , επιτρέπουν την σωστή λειτουργία του Οργανισμού  και την επιβίωση των επιμέρους οργάνων .
• Φυσικά,  το ίδιο ισχύει, κατ’ αναλογίαν , και για τις κοινωνίες .

2. ΚΑΠΟΙΕΣ ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρκετά όμως με τις εισαγωγικού τύπου αναφορές , ας  κάνουμε τώρα μία σύντομη ιστορική πληροφόρηση   για την εξέλιξη της γνώσης ( αυτής μόνο της γνώσης,  που μας χρειάζεται για την κατανόηση του παρόντος άρθρου ) .Έτσι έχουμε :

• Από την αρχή της παρουσίας του στην γή ο άνθρωπος , προκειμένου να καλύψει πολλές από τις ανάγκες του , σοφίζεται και κατασκευάζει , αρχικά κάποια απλά εργαλεία , στην συνέχεια κάποια πιο σύνθετα εργαλεία , και με το πέρασμα πολλών αιώνων, καταλήγει να χρησιμοποιεί τις μηχανές για να βοηθηθεί στην άσκηση των πολύπλοκων και ποικιλόμορφων δραστηριοτήτων που κάνει .
• Η υποδοχή κάθε νέας ανθρώπινης δημιουργίας από το ανθρώπινο κοινό, που αντικρύζει κάτι το διαφορετικό, κάτι το καινοτόμο, κάτι που ποτέ μέχρι τότε,  δεν είχε συναντήσει, ούτε εύκολη είναι, ούτε αυτόματη.
• Οι ασχολούμενοι με την επικοινωνία μας διδάσκουν, ότι ένα αρνητικό μήνυμα, περνά και γίνεται αποδεκτό από τον άνθρωπο,  πιο εύκολα, κατά 13- 14 φορές από ότι περνά στον άνθρωπο ένα θετικό μήνυμα .
• Οι οραματιστές της προόδου, οι ρέκτες της εξέλιξης, οι υποστηρικτές δράσεων για καινοτόμες μεταβολές, πρέπει να έχουν καλά στο μυαλό τους,  ότι χρειάζεται πολύς και δύσκολος δρόμος, μέχρι που οι ιδέες τους να γίνουν αποδεκτές. Στην αρχή, καινοτόμες σκέψεις και δράσεις αντιμετωπίζονται με  δαιμονοποίηση, εχθρότητα, επιφυλακτικότητα ή και με την θέση “ας το να το δοκιμάσει πρώτα κάποιος άλλος αυτό, και μετά βλέπουμε εμείς τι θα κάνουμε” .
• Με την αύξηση του γενικού επιπέδου της γνώσης στα μέλη και τους θεσμούς κάθε ανθρώπινης κοινωνίας , οι επιφυλάξεις για κάθε τι το νέο,  γίνονται όλο και πιο ασθενείς .
• Παλαιότερα, στα στοιχεία που απαιτούντο για να παραχθεί κάποιο προϊόν ή μία υπηρεσία, καταλέγονταν μόνο, η Φύσις (κυρίως μέσω των φυσικών πόρων που αυτή μας παρέχει), η Εργασίακαι το Κεφάλαιο .
• Σήμερα,  όλοι γνωρίζουμε καλά , ότι μόνο οι τρείς προαναφερθέντες συντελεστές παραγωγής , δεν μας αρκούν. Ξέρουμε ότι χρειαζόμαστε και γνώση, θέλουμε  να έχουμε και τον τρόπο ώστε να ακολουθηθούν οι σωστές παραγωγικές πρακτικές, πρέπει να ξέρουμε και τι θα είναι  αυτό που θα παράγουμε, και με ποία μορφή  το προτιμά ο πιθανός καταναλωτής του κλπ.
• Άρα , με τις σημερινές μας ανάγκες, στους παραγωγικούς συντελεστές που χρειαζόμαστε, προστίθενται το λιγότερο η Τεχνογνωσία ,το  Management και το Marketing .
• Στις ημέρες μας η απόκτηση  νέας και καινοτόμου γνώσης, η διάδοσή της και η αξιοποίησή της στην πράξη , πραγματικά καλπάζει.
• Οι άνθρωποι της εποχής μας, αλλά και αυτοί που οραματίζονται τις εξελίξεις, σε κάποιες εποχές που αμέσως θα ακολουθήσουν, δεν διστάζουν και δεν φοβούνται πιά πολύ τις αλλαγές . Τις έχουν συνηθίσει . Δεν μένουν  στα όσα τους αρκούσαν μέχρι χθες. Θέλουν σύντομα να αποκτήσουν αυτό που θα είναι το αυριανό .
• Το ανθρώπινο μυαλό και η κατανόηση του τρόπου που αυτό δουλεύει, είναι ένα θέμα που απασχολούσε και  ενδιέφερε ισχυρά τον άνθρωπο,  διαχρονικά,  εδώ και πάρα πολλούς αιώνες .
• Μεγάλη στροφή στην γνώση για θέματα,  όπως η λειτουργία του μυαλού , η μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων , η φυσιολογία και οι ενεργειακού τύπου μεταβολές που γίνονται με την μετάδοση των ερεθισμάτων, η εξασφάλιση της απαιτούμενης ενέργειας για όλες αυτές τις εργασίες, κλπ., έγινε ήδη από την αρχή του 20ου αιώνα .
• Στο 1906 , βραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ της ιατρικής,  ο σπουδαιότατος και πρωτοπόρος Ισπανός επιστήμονας , Σαντιάγο Ραμόν ι Καχάλ (Santiago Ramón y Cajal) για  τις εργασίες του πάνω στην φυσιολογία του ανθρώπινου μυαλού και για τον τρόπο μετάδοσης των νευρικών ερεθισμάτων .
• Ο Σαντιάγο Ραμόν ι Καχάλ ήταν Ισπανός παθολογοανατόμος, ιστολόγος και νευροεπιστήμονας. Η πρωτοπόρα του διερεύνηση,  της μικροσκοπικής δομής του εγκεφάλου, είχε ως αποτέλεσμα να θεωρείται από πολλούς ως ο πατέρας της σύγχρονης νευροεπιστήμης.
• Στις 29.05.1832, σε μία προθανάτιο επιστολή του, 60 σελίδων,  προς ένα φίλο του (την επόμενη ημέρα σκοτώθηκε σε μια μονομαχία με έναν Γάλλο αξιωματικό), ο  20χρονος Γάλλος  μαθηματικός Evarist Galois, διατύπωσε την θεωρία για τα «σώματα του Galois), όπου πιά, όλοι κατανόησαν,  ότι το σύστημα  αρίθμησης “μηδέν – ένα” μπορεί να μας οδηγήσει σε μια σειρά σπουδαίων πρακτικών εφαρμογών.
• Με βάση το παραπάνω σύστημα , μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε ότι σε κάποια πράγματα μπορούμε να έχουμε μόνο δύο επιλογές ( π.χ. ένας διακόπτης ή είναι ανοικτός, άρα χαρακτηρίζεται με έναή κλειστός και χαρακτηρίζεται με μηδέν) .
• Ας σκεφτούμε τώρα , ότι μηχανικώς,  οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, δουλεύουν στο σύστημα “μηδέν – ένα” , δηλαδή κάποιοι πολλοί διακόπτες,  κάνουν στιγμιαίο ανοιγοκλείσιμο, που συνεχώς , αλλά με προσδιορισμένη/ προγραμματισμένη  σε κάθε στιγμή, συχνότητα εναλλαγής,  ελεύθερης ή δεσμευμένης ροής ηλεκτρικού ρεύματος, κάνουν την δουλειά που θέλουμε να κάνουν.
• Αργότερα, στα  μέσα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Άλαν Μάθισον Τούρινγκ ή Τιούρινγκ, Άγγλος μαθηματικός, καθηγητής της λογικής, κρυπτογράφος και θεωρητικός βιολόγος, ασχολούμενος  σαν μέλος μίας  ομάδας του Βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού για την αποκρυπτογράφηση της Γερμανικής μηχανής αποστολής κρυπτογραφημένων μηνυμάτων, της Enigma, ουσιαστικά αποτέλεσε τον πρόδρομο των επιστημόνων, που οραματίστηκαν και σχεδίασαν τους  σύγχρονους  ηλεκτρονικούς  υπολογιστές.
• Μη ξεχνάμε, ότι συσκευές που κάνουν  ή έκαναν  κάποτε, κάποιες παρόμοιες εργασίες (σε πολύ απλούστερο και πολύ περιορισμένων δυνατοτήτων επίπεδο), φρόντιζε να δημιουργήσει ο άνθρωπος,  από πολύ παλιά. Θυμηθείτε  την ανυπέρβλητη ελληνική μηχανή του ¨Μηχανισμού των Αντικυθήρων» , που φιλοδοξούσε και έκανε και κάποιους υπολογισμούς που μοιάζουν με αυτούς των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
• Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, η μεγάλη Αμερικανική και συγχρόνως και πολυεθνική εταιρεία , η IBM, όταν αυτή ήταν μόνο μία εταιρεία σχεδιασμού και κατασκευής γραφομηχανών, έβαλε σαν στρατηγικό της στόχονα γίνει μία εταιρεία “Εξασφάλισης και Διαχείρισης της Πληροφορίας”.  Από τότε ο σχεδιασμός, η παραγωγή, η διάδοση και η χρήση  των ηλεκτρονικών υπολογιστών, απέκτησαν ένα υψηλότατο και ισχυρά επιταχυνόμενο δυναμικό, λειτουργώντας  σαν ένας νεοφανής βιομηχανικός κλάδος.
• Αργότερα,  αντικαταστάθηκαν οι λυχνίες με τα μικροτσίπς , κλπ, και , από τα μέσα του 1985 , έχουμε την ταχεία διάδοση του Ιntranet, Ethernet και Internet. Μπήκαμε οριστικά στον σημερινό ψηφιακό μας κόσμο.
• Οι νέες δυνατότητες της Πληροφορικής , οι πρωτοπόρες δουλειές του Ramon I Cajal , ο τεράστιος όγκος γνώσης , που εν τω μεταξύ αποκτήσαμε πάνω σε θέματα σχετικά με τις νευροεπιστήμες , έφεραν και την ιδέα να συνδέσουμε ακόμα πιο ισχυρά , τον σχεδιασμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών με τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου μυαλού και της μετάδοσης των νευρικών ερεθισμάτων.
• ¨Έτσι,  μας προέκυψε,  αυτό που ονομάζουμε πιά ,ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ.
• Και κοντά στον νου και η γνώση. Γιατί να μην αντιγράψουμε τις νοητικές λειτουργίες και τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, και να μη χρησιμοποιήσουμε τις κατασκευαστικές δυνατότητες που διαθέτουμε σήμερα, στον σχεδιασμό και την κατασκευή μηχανών που θα εκτελούν, από εδώ και πέρα, μια σειρά εργασιών, που μέχρι τώρα, απαιτούσαν αυτοπρόσωπη ανθρώπινη παρουσία και εργασία;
• Έτσι μας προέκυψε η ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ .

3. ΑΣ ΕΛΘΟΥΜΕ ΤΩΡΑ ΣΤΟ ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΕΙΑ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 

 Συνοπτικά μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής: 

• Στον  Τριτογενή Τομέα, ήδη έχουμε,  από κάποια χρόνια , κατανοήσει τι επιρροή έχει η εφαρμογή  των αρχικών σταδίων της τεχνητής νοημοσύνης στην λειτουργία του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος και τις εργασιακές αλλαγές που εξ αυτού προκύπτουν.
• Απλά πράγματα. Πέρασα πολλά χρόνια της επαγγελματικής μου ζωής εργαζόμενος ως Τραπεζοϋπάλληλος , και τώρα που είμαι συνταξιούχος, έχω πάνω από τέσσερα χρόνια να μπω σε ένα Τραπεζικό υποκατάστημα για να κάνω κάποια συναλλαγή μου. Οι συναλλαγές μου,  συνεχίζουν να γίνονται , έχουν αριθμητικά πολλαπλασιασθεί σε σχέση με το παρελθόν , και μερικές από αυτές,  είναι πολύ πιο σύνθετες και πιο πολύπλοκες από εκείνες  που έκανα στο παρελθόν.
• Η ταχύτητα των συναλλαγών μου έχει και αυτή πολλαπλασιασθεί, αλλά αυτό που μετράει πολύ περισσότερο για τον χρήστη / καταναλωτή Τραπεζικών Προϊόντων,  είναι η πληρότητα και η αμεσότητα της πληροφόρησης, που τώρα πιά έχει για την οικονομική και  εγχρήματη κατάστασή του.
• Κάνω όλες μου τις τραπεζικές συναλλαγές με Webbanking,  δεν απασχολώ κανέναν Teller στο γκισέ των Τραπεζών, άρα οι τράπεζες δεν χρειάζονται πολλά άτομα αυτής της ειδικότητας,  χρησιμοποιούν μόνο κάποιους πολύ λίγους Computers Engineers, για τον σχεδιασμό και τον επανασχεδιασμό των ηλεκτρονικών τραπεζικών προγραμμάτων, και χρησιμοποιούν επίσης, κάποιους περισσότερους, αλλά όχι πολλούς , Computers Runners , για να φροντίζουν για την ομαλή και σωστή ροή του ηλεκτρονικού συστήματος και να το “ξεκολλάνε” όταν αυτό “πέφτει”. Αυτό είναι όλο, κοιταγμένο με μια απλή και ίσως και επιπόλαιη ματιά .
• Εκατομμύρια θέσεων εργασίας χάθηκαν,  από αυτή την νέα μου συνήθεια και βέβαια και την ανάλογη πρακτική κάποιών δισεκατομμυρίων συνανθρώπων μου σε όλο τον κόσμο .
• Στον Τριτογενή πάλι Τομέα, στις Χρηματιστηριακές Συναλλαγές, αυτά που χρόνια ξέραμε , κάποιους πολλούς dealers να φωνάζουν πίσω από μία μπάρα και να προσπαθούν να επικοινωνήσουν, συγχρόνως,  και με  δύο - τρία τηλέφωνα , που κρατούσαν με τα χέρια τους ή με τον λαιμό τους , σιγά – σιγά θα τα ξεχάσουμε . Τώρα δουλεύουν , κυρίως οι πλατφόρμες συναλλαγών , «ήσυχα , ήσυχα , όμορφα και απλά», όπως λέει και ο Γιάννης Ρίτσος στο ¨Καπνισμένο Τσουκάλι» .
• Στις αγορές Συναλλάγματος, όλα γίνονται πιά από κάποια «μηχανάκια» και αρκεί να κρατήσεις πιά την «Θέση σου»,  για ένα δέκατο του δευτερολέπτου, για να σου «κατοχυρωθεί και να ολοκληρωθεί η συναλλαγή σου».  Κόσμος και κοσμάκης, μετρίων έως και πάρα πολύ υψηλών προσόντων, έχει ήδη χάσει την δουλειά του.
• Τα τραίνα χωρίς οδηγό τα έχουμε, από χρόνια γνωρίσει στους χώρους του ΜΕΤΡΟ και στα αεροδρόμια των μεγάλων πόλεων . Τώρα διάβασα ότι μας έρχονται από τη Ελβετία, μηχανές και συρμοί για τους δικούς μας σιδηροδρόμους, που δεν χρειάζονται οδηγούς . Και από ασφάλεια;  Αυτή είναι καλύτερη από την ανθρώπινη. Καλοδεχούμενα θα πούμε τελικά.
• Στον Δευτερογενή Τομέα, στην Βιομηχανική παραγωγή και φύλαξη - αποθήκευση των προϊόντων, εγώ, το 1975, δουλεύοντας σε μια μεγάλη πολυεθνική χημική εταιρεία, είδα το πως δούλευε μια τεράστια , πολυώροφη, πλήρως αυτοματοποιημένη αποθήκη εμπορευμάτων,  με έναν μόνο χειριστή. Ούτε εργαζόμενοι με κλαρκς, ούτε στιβακτές, ούτε τίποτα. Όλα με το πάτημα ενός μόνο κουμπιού, άντε μόνο με απλή πληκτρολόγηση σε ένα laptop.
• Τα νέα συστήματα που πιά χρησιμοποιούνται στα Logistics, σου παίρνουν το μυαλό. Δεν μπορείς να το πιστέψεις ότι αυτά τα πράγματα υπάρχουν και δουλεύουν με ακρίβεια ακριβού Ελβετικού Ρολογιού.
• Στην συναρμολόγηση οχημάτων και ιδίως στην «γραμμή παραγωγής», ένα μεταλλικό χέρι, γεμάτο με διάφορους «αισθητήρες»,  γραπώνει με την αρπάγη του ένα εξάρτημα, το προσαρμόζει τέλεια σε ένα διπλανό του, και προχωράμε παρακάτω. Στην άκρη της γραμμής, το όχημα βγαίνει βαμμένο, κερωμένο, και διπλωμένο μέσα σε ένα προστατευτικό κάλυμμα, για να μη το γρατσουνίσει κανένα απρόσεκτο ανθρώπινο χέρι.
• Πού να το φαντασθούν οι εργαζόμενοι της Ford, που διαμαρτύρονταν δυναμικά, στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, όταν ο  Henry Ford καθιέρωνε την “γραμμή παραγωγής” στην συναρμολόγηση των αυτοκινήτων; Και να δεις τι σου ‘χω για μετά, που μας τραγουδάει και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου .
• Γιατί ο Πρωτογενής, πιστεύετε ότι θα πάει πίσω με τις εφαρμογές της Ρομποτικής; Δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση.
• Ήδη από χρόνια, το πότισμα μεγάλων εκτάσεων αλλά και στα προηγμένα θερμοκήπια, γίνεται με ρομποτικά συστήματα .
• Σε πολλές βαμβακοπαραγωγικές εκτάσεις,  οι  βαμβακοσυλλεκτικές μηχανές δουλεύουν χωρίς χειριστή και αυτό θα επεκταθεί και σε πολλές άλλες μορφές συλλογής αγροτικών προϊόντων.
• Δεν θα σας κουράσω με άλλα πολλά παραδείγματα, για τις εφαρμογές της Ρομποτικής σε όλες τις μορφές της οικονομικής δραστηριότητας, υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό.
• Και άμα στην οικονομική  δραστηριότητα υπάρχουν ή δημιουργούνται πολλές ευκαιρίες για την Ρομποτική, γιατί να μη δημιουργηθούν και ανάλογες ευκαιρίες για αντικείμενα της πνευματικής ή της καλλιτεχνικής δραστηριότητας; Το είπαμε ήδη. Να δεις τι σου ‘χω για μετά.

4. ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΛΟΙΠΟΝ,  ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ, ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥΣ , ΑΛΛΑ , ΠΡΟ ΠΑΝΤΟΣ , ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΥΡΙΑΝΟΥΣ ?

 Ας εξετάσουμε μερικά ένδεχόμενα: 

• Το “Αι Μεταβολαι λυπηρόν” , που ΄έλεγαν κάποιοι  περιδεείς αρχαίοι μας πρόγονοι , δεν είναι ένα σύνθημα που μπορεί να ισχύει στις ημέρες μας και στις ημέρες που θα έλθουν.
• Η ανθρωπότητα έμαθε πιά, τις αλλαγές να τις κάνει με κοινωνική ευαισθησία και με χρήση μηχανισμών απόσβεσης των δονήσεων (amortissers). Κάπως έτσι λοιπόν θα γίνουν και οι αναμενόμενες αλλαγές .
• Η πρώτη προσαρμογή  που θα γίνει είναι η καθιέρωση της τετραήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Ήδη αυτό εφαρμόζεται πειραματικά σε κάποιες χώρες.
• Το φαντάζεστε τι θα γίνει, αν εκτός από τις υφιστάμενες διακοπές του, ο εργαζόμενος έχει άλλα 40 πρόσθετα τριήμερα τον χρόνο στην διάθεσή του;
• Τι θα κάνει σε αυτά τα τριήμερα; Το πιο πιθανό είναι ότι,  το μέγιστο αυτού του χρόνου, θα αξιοποιηθεί περισσότερο σε αυτό που έχει την μεγαλύτερη ανάγκη ο σημερινός άνθρωπος. Δηλαδή, περισσότερη ξεκούραση, πνευματική απασχόληση για λόγους προσωπικής επιλογής, μεγαλύτερη αφιέρωση στην οικογένειά του και τα χόμπι του, ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων και σε κοινωνικού χαρακτήρα δράσεις . Προς τα εκεί είναι το λογικό να στραφεί.
• Αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα, ότι θα έχουμε αλματώδη αύξηση του Τουρισμού. Να κάποιες πολλές δουλειές που τώρα θα μας προκύψουν.
• Ο τουρισμός κουβαλάει μαζί και μια ολόκληρη βιομηχανία από πίσω του (ρούχα και υποδήματα casuals , υλικά  για παραδοσιακά και για extreme sports, κλπ, κλπ,). Όλα αυτά αναφέρονται σε πρόσθετη κατανάλωση και ανάγκη και κάποιας πρόσθετης εργασίας (ενδεχομένως μεγαλύτερων  των συνήθων  ποιοτικών απαιτήσεων) .
• Στροφή στην ποιότητα ζωής διατροφής , διασκέδασης , κλπ. Κάθε στροφή στην ποιότητα,  έχει πρόσθετες απαιτήσεις μόχθου . Το να μαγειρέψεις μια καλοκαιρινή απλή ντοματόσουπα, θέλει κάποιον λίγο χρόνο,  το να φτιάξεις  μια “βελουτέ ντοματόσουπα” θέλει τουλάχιστον τον διπλάσιο χρόνο.
• Αρκεί οι κοινωνίες και οι παραγωγικές τους μηχανές, να επιδείξουν μια «ανθρωποκεντρική» προσέγγιση σε όλες τις αναμενόμενες αλλαγές, και τα πράγματα μπορούν να βρουν τον δρόμο τους.
• «Όχι λέμε στην αγριότητα, Όχι λέμε στις αρπαχτές , Όχι λέμε στην εκμετάλλευση της κυρίαρχης θέσης , ¨Όχι λέμε στην απανθρωπιά», όπως θα μας έλεγε και ο μακαρίτης ο Λουκιανός Κηλαηδόνης .

5. ΣΑΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ,  ΜΕ ΑΙΣΙΟΔΟΞΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ.

 Σε τέτοιου είδους άρθρα,  με πολύ μελλοντολογία μπροστά τους, δεν μπορεί να βγουν  συμπεράσματα. Μπορούμε όμως, να καναλιζάρουμε τα πράγματα, σε ορισμένους άξονες,  που οπωσδήποτε είναι κοντά στις σκέψεις και τις προσδοκίες του γράφοντος . Έτσι έχουμε:

• Όχι! Δεν θα δούμε πάλι,  ένα Λουδίτικο κίνημανα αναπτύσσεται και να εκφράζεται εξ αιτίας της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης και των εφαρμογών της Ρομποτικής .
• Το επίπεδο πληροφόρησης και το μορφωτικό επίπεδο του μέσου ανθρώπου,  δεν έχει καμία σχέση και συνάφεια με αυτά που υπήρχαν στις αρχές του 18 ου αιώνα. Αυτά τα στοιχεία,  είναι καλές εγγυήσεις για μία ήρεμη μετάβαση.
• Η Ρομποτική , θα είναι μία επανάσταση που ήδη έχει αρχίσει και θα διαδοθεί με ταχείς ρυθμούς .
• Ανάπτυξη με ανθρώπινο πρόσωπο είναι και δυνατή και αναγκαία. Μπορούμε να την επιδιώξουμε και να την κατακτήσουμε .
• Ο κόσμος αλλάζει. Το έχουμε βιώσει και το βιώνουμε όλοι μας. Στο καλύτερο θα πηγαίνουν, στο τέλος, τα πράγματα.
• Η πορεία προς την εξέλιξη  και στην ανοδική της φάση και στις δύσκολες εποχές των καθοδικών της περιόδων, τελικά,  αφήνει ένα αποτύπωμα,  που πάντα έχει ένα θετικό πρόσημο.

Η εξέλιξη, επομένως, η οποία από την πρωτόγονη κατάσταση οδήγησε στις μηχανές και από τις μηχανές στην ρομποτική, θα δώσει λύσεις και στα προβλήματα που ενδεχομένως θα προκύψουν από αυτή. 

Και, επειδή, στη ζωή ισχύει το του Ηρακλείτου «Τα πάντα ρει», η «ρομποτική», ως αναπότρεπτη συνέπεια της εξελίξεως, δεν μπορεί να αναχαιτισθεί, είτε το θέλουμε, είτε δεν το θέλουμε. Ας ετοιμασθούμε, λοιπόν, να την υποδεχτούμε, ως «Αγαθοποιό Δύναμη» και όχι ως «Εφιάλτη»

«Θαρσείν χρή» προς το γενικό καλό.